Bu noktada Stephen M.R. Covey'in "The Speed of Trust" (Güvenin Hızı) felsefesi, liderlik anlayışımı derinleştiren önemli bir kılavuz oldu. Covey'in belirttiği gibi, güven sadece etik bir değer değil, aynı zamanda ölçülebilir bir başarı faktörü. Bu kitabın ana fikri şu: Güven arttıkça hız artar ve maliyetler düşer. Dolayısı ile kavramın ekibe uygulanması, hem bireysel hem de kurumsal performansı fark edilir derecede yükseltir.
Ekipte Güven Nasıl Oluşturulur?
Güven oluşturmanın basit ama etkili adımları vardır. Ancak şunu unutmamak gerekiyor: Bu adımları uygulamak zaman ve sabır gerektirir.
1. Doğru Kişilerle Başlamak
Bir ekibi oluştururken ilk adım, doğru insanları bir araya getirmektir. Doğru insan derken, sadece yetenekli ya da teknik olarak donanımlı kişilerden bahsetmiyorum. Karakter, ekip ruhuna uyum ve güvenilirlik gibi nitelikler en az beceri kadar önemlidir.
2. Açıklık ve Şeffaflık
Bir ekipte güven oluşmasının temelinde şeffaf iletişim yatar. Lider olarak hem ekibe hem de bireylere karşı açık olmalı, karar alma süreçlerini ve hedefleri net bir şekilde ifade etmelisiniz. Aynı şekilde, ekip üyesi herkesin fikirlerini açıkça dile getirebildiği bir ortam yaratmak gerekir.
3. Hesap Verebilirlik Kültürü
Güven, sorumlulukların net bir şekilde belirlendiği ve yerine getirilmesi gereken bir ortamda büyür. Bir ekip üyesi kendisine verilen bir görevi tamamlamadığında bunun sonucunda diğer ekip üzerinde yaratılacak etkiyi bilmelidir. Ancak bu hesap verebilirlik, kırıcı bir kontrol mekanizmasından çok geliştirici ve yapıcı bir yaklaşımla ele alınmalıdır.
4. Ekip İçi Dinamiklerin Desteği
Güvenli bir ekip, sadece lider ile ekip üyeleri arasında değil, ekip üyesi bireylerin kendi arasında da güvenin sağlandığı bir ortamda var olur. Ekip üyesi bireylerin birbirlerini desteklemesi, zorlaması ve gerektiğinde yapıcı şekilde eleştirmesi bu dengenin korunması için kritik bir rol oynar.
5. Ortak Hedefler ve Değerler
Bir ekip, sadece bireysel hedeflerle yola çıkarsa uzun vadede zorluklarla karşılaşabilir. Ancak ortak bir amaca yönelik çalışan bir ekip, bireylerin arasındaki farklılıkları birleştirerek sinerji yaratabilir. Bu nedenle lider olarak ekibinize ortak bir vizyon ve değerler kazandırmak sizin sorumluluğunuzdadır.
The Speed of Trust (Güvenin Hızı) Felsefesi
Covey'in "The Speed of Trust" felsefesi, güvenin hızını ve etkisini somut bir şekilde ortaya koyar. Kitapta vurgulanan "güvenin ekonomisi" kavramı, güvenli bir ortamın zaman ve maliyet avantajlarını çok net bir şekilde özetler:
- Hızın Artması: Güvenin olduğu bir ekipte karar alma ve uygulama süreçleri çok daha hızlı ilerler. Ekip üzerindeki belirsizlikler azaldıkça çalışma temposu hız kazanır.
- Maliyetlerin Düşmesi: Güven, tekrar eden kontroller ve gereksiz prosedürlerin azalmasına olanak tanır. Bu, hem zaman hem de maddi kaynakların daha etkin kullanılması anlamına gelir.
Güvenin 13 Davranışı
Stephen M.R. Covey, güveni oluşturmak ve sürdürmek için 13 temel davranış tanımlar. Bu davranışlar hem liderler hem de ekip üyeleri için çok önemlidir ve etkili bir ekip için bir rehber niteliği taşır:
- Dürüst Ol: Her zaman gerçeği söyle ve doğruluk ilkesinden sapma.
- Sadakat Göster: Ekip üyesi bireylere sadakatini göster ve onların haklarını koru.
- Sorumluluk Al: Hatalarını kabul et ve gerekli dersleri çıkar.
- Açıklık Yarat: Beklentileri netleştirerek belirsizlikleri ortadan kaldır.
- Sonuçlara Odaklan: Başladığın işleri tamamla ve sonuçları net bir şekilde ortaya koy.
- Diğerlerini Yükselt: Ekip üyelerinin başarılarını destekle ve takdir et.
- İlk Dinle: Ekip üyesi bireylerin görüşlerini anlamaya çalış ve onlara değer ver.
- Süreklilik Göster: Tutarlı bir liderlik sergileyerek ekibin sana olan güvenini koru.
- Özür Dile: Hata yaptığında bunu kabul et ve samimi bir şekilde özür dile.
- Bağımsızlığı Teşvik Et: Ekip üyelerini kendi kararlarını almaları konusunda destekle.
- Başkalarına İlham Ver: Pozitif bir vizyon sunarak ekip içinde enerji ve motivasyon yarat.
- Şeffaf Ol: Niyetlerini ve düşüncelerini net bir şekilde ifade et.
- Güven Ver: Kendi davranışlarınla ekibine örnek ol ve onlara duyduğun güveni göster.
Bu davranışların tamamı, bireylerin hem liderlerine hem de birbirlerine duyduğu güveni önemli derecede artırır. Güvenin yayıldığı bir ortamda ekip üzerinde "gözle görülür" bir motivasyon ve verimlilik artışı olur.
Ben buraya bir de "momentum etkisini" koymak istiyorum. Güven kaynaklı momentum oluşturmak, ekiplerin iş yapış hızlarının sürekli ve etkili şekilde artırır, hata oranlarını ve maliyetleri her seferinde daha fazla düşürür.
Güven ve Denetim Dengesi
Bir ekipte güvenin var olması, denetimden tamamen vazgeçileceği anlamına gelmez. Denetim, güvenin doğal bir tamamlayıcısıdır; ancak burada önemli olan, denetimin nasıl bir yaklaşımla yapıldığıdır. Yıkıcı bir kontrol mekanizması yerine, geliştirici ve destekleyici bir denetim yaklaşımı, ekipte güveni daha da pekiştirir.
Ekip İçi Denetim ve Güven Dengesi: Ekip üyelerinin birbirlerinin sorumluluklarını yerine getirdiğine dair bir güven duyması, ekip içindeki denetimi kolaylaştırır. Örneğin, Google'ın OKR (Hedefler ve Anahtar Sonuçlar) sistemi, ekip içindeki bireylerin hesap verebilirliğini artırırken aynı zamanda güven ortamını koruyan bir mekanizma sunar. Her birey hedeflerini açıkça paylaşır, böylece ekip üyeleri birbirlerinin ilerlemesini şeffaf bir şekilde görebilir.
- Amazon, müşteri deneyimini iyileştirme hedefiyle sıkı bir denetim ve inovasyon dengesini başarılı bir şekilde uygulamaktadır. Şirket, çalışanlarından sürekli iyileştirme ve hesap verebilirlik beklerken, aynı zamanda yenilikçi çözümler üretmeleri için onlara güven duyar. Bu yaklaşım, çalışanların kendi süreçlerinde inisiyatif almasını teşvik ederken, denetim mekanizmaları aracılığıyla bu süreçlerin etkili bir şekilde işlediğinden emin olunur.
Liderlere düşen görev, güveni destekleyen ve geliştirici bir denetim kültürü oluşturmak ve bunu ekip içinde şeffaf bir şekilde uygulamaktır. Bu denge, bireylerin kendilerine duyulan güveni boşa çıkarmamaları için gereken motivasyonu sağlar ve aynı zamanda ekibin bütünlüğünü korur.
Gerçek Hayattan "Speed of Trust" Örnekleri
- Güney Kutbunu Keşif: Covey, kitabında 1911 yılındaki bir kutup keşif ekibinden bahseder. Bu ekip, liderleri Roald Amundsen'in ekibe ve ekipteki bireylerin birbirine duyduğu yüksek güven sayesinde son derece zorlu koşullara rağmen Güney Kutubu'na başarıyla ulaşmıştır. Amundsen, ekibiyle açık bir iletişim kurmuş, her bireyin rolünü netleştirmiş ve karşılıklı güvene dayalı bir kültür oluşturmuştur. Bu güven sayesinde ekip, beklenmedik zorluklarla hızlı bir şekilde başa çıkabilmiş ve hedeflerine planlanan süreden önce ulaşmıştır. Bu örnek, güvenin sadece iş dünyasında değil, zorlu keşif ve ekip dayanışmasının kritik olduğu durumlarda da başarının anahtarı olduğunu göstermektedir.
- Getir'den İki Uçtan Örnekler: 2019 yılı yaz aylarında Getir, İstanbul'daki depo sayısını 50'den 100'e çıkartmayı başardı. Aynı yılın Kasım-Aralık aylarında ise 4 yeni şehirde 26 depoyla operasyon başlatıldı. Ard arda gelen bu inanılmaz başarılar, liderliğin ve ekibin birbirine duyduğu güven sayesinde mümkün oldu. Planlama, uygulama ve koordinasyonun bu kadar hızlı gerçekleşmesi, güvenin hızını somut bir şekilde gösterdi. Ekipler, görevlerini büyük sorumluluk bilinci ile ve inisiyatif alarak yaptılar; sonuç olarak hem planlamalara tam ve eksiksiz şekilde uyuldu hem de maliyetlerin bu ölçekteki bir büyüme için minimumda tutulması sağlandı. Ancak aynı Getir, 2020 yılı Mart ayında Türkiye'deki ilk Covid-19 vakasının açıklanmasından saatler sonra tüm çalışanlarını evine gönderen ilk şirketlerden biri olmasına rağmen; pandemi sonrasında özellikle teknoloji ekiplerine duyulan güvensizlik sebebi ile tüm çalışanları ofise çağırmakta aceleci davrandı. Bu ve bununla beraber büyüyen güven krizleri tepe yönetim ile ekiplerin arasında çok ciddi güvensizlik duvarlarının oluşmasına neden oldu. Sorun iletişimle değil karşılıklı inatlaşmalarla çözülmeye çalışılsa da, günün sonunda yönetilemez bir hal aldı ve maalesef hem işler aksadı hem de büyük yetenek kayıpları yaşandı. Bu iki örnek aynı şirket içerisinde güven ve güvensizliğin nelere yol açabileceğini bizlere çok net göstermektedir.
- Apple ve Güvenin Hızı: Apple, Steve Jobs döneminde tedarikçi zinciri ve ürün geliştirme süreçlerinde güven temelli bir yaklaşımla hareket etti. Özellikle ilk iPhone'un çıkış süreci, ekiplerin birbirine duyduğu güven ve hızlı karar alma mekanizmaları sayesinde rekor sürede tamamlandı. Bu güven, yenilikçiliğin ve operasyonel verimliliğin temelini oluşturdu.
Bu örnekler, güvenin hız ve maliyet üzerindeki etkilerini somut bir şekilde ortaya koymaktadır.
Son Sözler
Gerçekten güven dolu bir ortam yaratıldığında, ekip üyeleri yalnızca kendi sorumluluklarını yerine getirmekle kalmaz, aynı zamanda birbirlerini desteklemek ve zorlamak için de motive olurlar. Güven, yenilikçi düşünceyi teşvik eder ve ekip üyelerinin fikirlerini rahatça paylaşmasını sağlar. Güven dolu ekipler, yalnızca başarıyı hedeflemekle kalmaz, aynı zamanda zorluklara karşı dayanıklılık geliştirirler.
Covey'in "The Speed of Trust" kitabında vurguladığı gibi, güven arttıkça ekip içi hız ve verimlilik artar, maliyetler ise azalır. Güven, iş akışlarını sadeleştirir, çatışmaları minimize eder ve ekipte enerji ve motivasyonu artırır. Güven ortamı, bireylerin en iyi performanslarını sergilemesini mümkün kılar.
Sonuç olarak, güven, ekiplerin daha hızlı, daha yaratıcı ve daha dayanıklı olmasını sağlayan görünmez bir bağdır. Liderlere düşen en önemli görev, bu bağı güçlendiren bir kültür inşa etmektir. Bu kültür, bireylerin kendilerini değerli hissettikleri, açıkça iletişim kurdukları ve sorumluluklarını yerine getirme konusunda motive oldukları bir ortam yaratır. Güven dolu bir ekip, yalnızca iş hedeflerine ulaşmakla kalmaz, aynı zamanda bireyler ve organizasyon için sürdürülebilir bir başarı platformu oluşturur.
Bir lider olarak, güvenli bir ortam yaratmak sadece bireylerin potansiyellerini ortaya çıkarmakla kalmaz; aynı zamanda ekip içindeki sinerjiyi de güçlendirir. Bu ortamda ekip üyeleri, hem kendilerine hem de birbirlerine olan güvenle hareket ederek daha hızlı ve daha etkin kararlar alabilirler.
Şimdi sizlere bir kaç sorum olacak:
- Ekibinizdeki güven seviyesini nasıl değerlendiriyorsunuz? Daha iyi bir ortam yaratmak için hangi adımları atabilirsiniz?
- Liderlik yaklaşımınızda güveni destekleyen davranışlara ne kadar yer veriyorsunuz? Sizce güven gerçekten işleri hızlandırıcı bir jet motoru mu, yoksa hataları saklayıp işlerin yolundan çıkmasının sebeplerinden birisi mi?
- "The Speed of Trust" felsefesinden öğrendiğiniz bir kavramı ekip çalışmalarınıza uygulamak için ilk adım ne olabilir? Size göre "Güvenin Hızı" ne demek?
Yorumlarını çok merak ediyorum.
Kaynaklar:
(Bu yazının düzenlenmesinde ve görsel tasarımında YZ araçları kullanılmıştır.)
bayErgin'den Notlar Mail Grubu